57

Frank Berry & Basie Verster

’n Model vir die meting van die bou- 
rekenaar se kommunikasievolwassenheid

Peer reviewed

Abstrak
Die doel van hierdie artikel is om die identifisering en meting van die 
determinante van ‘n kommunikasievolwassenheidsmodel wat die bourekenaar 
se kommunikasievermoë meet, te beskryf.
Die ondersoek is gedoen onder praktiserende bourekenaars, argitekte, 
ingenieurs, kliënte en aannemers, gekies uit al 9 provinsies van Suid-Afrika. 
Die vraelys is in 2010 uitgestuur en is ook in dieselfde jaar terug ontvang. Die 
vraelys is per e-pos gesirkuleer met die doel om die belangrikheid van die 
determinante van die voorgestelde model volgens die die standaard gestel 
deur bourekenaars te meet. Sienings is ook in gewin ten opsigte van die 
bourekenaarstandaard van volwassenheid volgens die gekose determinante 
wat die kommunikasievolwassenheidsmodel van die bourekenaar in die 
konstruksiebedryf vorm.
Die navorsingsresultate het die volgende determinante aangewys as belangrik 
om die kommunikasievolwassenheidsmodel te vorm: mondelinge kommunikasie, 
skriftelike kommunikasie, kontraktuele kommunikasie, inligtingstegnologiese 
kommunikasie, leierskapkommunikasie en kommunikasie deur instrumente. Die 
siening van die respondente betreffende die bourekenaarstandaard van die 
determinante wat die kommunikasievolwassenheidsmodel van die bourekenaar 
vorm, toon dat die determinante wat die kommunikasievolwassenheidsmodel 
van die bourekenaar bepaal positief ervaar is en die determinant ‘Kontraktuele 
kommunikasie’ het die hoogste waarderingsuitslag behaal. Die determinant 
‘Mondelinge kommunikasie’ is relatief tot die ander determinante uitgesonder 
as ’n gebied wat verdere ontwikkeling benodig.
Sleutelwoorde: Kommunikasievolwassenheidsmodel, kommunikasievermoë, 
bour ekenaar, Suid-Afrika

Abstract
The aim of this article is to describe the identification and measurement of 
the determinants important for a communication maturity model leading 
to the development of a communication maturity model to measure the 
communication capabilities of the quantity surveyor.

Dr Frank Herman Berry  Senior lektor  Departement Bourekenkunde en Konstruksiebestuur   
Universiteit van die Vrystaat  Posbus 339  Bloemfontein. Tel: 051 4012198  E-pos: <berryfh@
ufs.ac.za

Prof. Johannes Jacobus Petrus Verster  Departement Bourekenkunde en 
Konstruksiebestuur  Universiteit van die Vrystaat  Posbus 339  Tel: 051 4012198  E-pos: 
<versterjj@ufs.ac.za



Acta Structilia 2012: 19(1)

58

The survey has been conducted amongst practising quantity surveyors, 
architects, engineers, clients and contractors chosen from all 9 provinces 
in South Africa. The questionnaire which was distributed and returned by 
respondents by email in 2010, was aimed at measuring the importance of 
the determinants according to the quantity surveying standard. Views on the 
quantity surveying standard of maturity in communication based on the chosen 
determinants which forms the communication maturity model for the quantity 
surveyor in the construction industry were also collected. 
The results of the survey indicated that respondents identified the following 
determinants as important elements of the communication maturity model: 
verbal communication, written communication, contractual communication, 
information technology communication, leadership communication and 
instruments communication. The views of respondents regarding the quantity 
surveying standard in maturity from the chosen determinants which form the 
communication maturity model, showed that all determinants were positively 
experienced and that the determinant ‘Contractual communication’ showed 
the highest valuation result. The determinant ‘Verbal communication’ is in 
relation to other determinants identified as an area that should be developed.
Keywords: Communication maturity model, communication capabilities, 
quantity surveyor, South Africa

1. Inleiding
Volgens die literatuur wat geraadpleeg is betreffende die bydrae 
van die bourekenaarsprofessie tot kommunikasie, is daar tans ‘n 
gebrek aan die bewustheid binne die areas van die determinante 
van kommunikasievolwassenheid in die bourekenaarsprofessie 
(Verster, Hauptfleisch & Kotzé, 2008: 23).

Gruber (2004) konstateer dat volwassenheid groei oor tyd impliseer, 
sowel as die insig welke faktore tot die sukses bygedra het, om 
sodoende weë vir moontlike regstellings te vind of maniere voor te 
stel om probleme te voorkom.

’n Standaard van volwassenheid kan omskryf word as die 
mededinging na beste praktyk tussen mededingers en nie-
mededingers wat tot ’n organisasie se superieure prestasie 
aanleiding gee. Die vergelyking van huidige en vorige resultate 
deur bestuurders kan problematies wees aangesien die huidige 
prestasie met ’n swak vorige prestasie vergelyk mag word. Indien 
die huidige prestasie egter met die volwassenheidstandaard van 
’n industrie vergelyk word, mag die resultate ’n ander uitkoms gee 
(Smith & Cronje, 2002: 121).

Die veronderstelling dat ’n volwassenheidsmodel ’n bydrae 
tot die ontwikkeling van die bourekenaarsprofessie mag lewer, 
impliseer noodwendig dat die definisie dit konstateer. Gruber (2004: 
powerpoint slides) definieer ’n ‘volwassenheidsmodel’ soos volg:



Berry & Verster • ’n Model vir die meting van die bourekenaar 

59

“A maturity model is a framework describing a process 
whereby something desirable can be developed or 
achieved.”

’n Volwassenheidsmodel is ’n instrument om prosesse van organisasies 
te ontwikkel en te verfyn; ’n gestruktureerde versameling elemente 
wat karaktereienskappe van effektiewe prosesse beskryf en wat 
voorsiening maak vir:

• ’n Vertrekpunt;
• Die nut van ’n gemeenskap se vorige ondervindings;
• ’n Gemeenskaplike grond en ’n gedeelde visie;
• ’n Raamwerk vir prioritisering van aksies; en
• ’n Wyse om te bepaal wat verbeteringe vir die organisasie 

beteken (Wikipedia, [n.d.]: Internet).
Die projekbestuurvolwassenheid van projekgeoriënteerde maat- 
skappye, organisasies en lande kan gemeet word deur 
volwassenheidsmodelle toe te pas en met die norm wat geld te 
vergelyk (Gareis, 2005: 584).

Die belangrikheid en invloed van ’n volwassenheidsmodel 
as instrument om die volwassenheid van bourekenkundige 
kommunikasie te meet sal waarskynlik ’n bydrae tot die professie se 
ontwikkeling lewer (Berry, 2012: 18).

Berry (2008: 147) stel voor dat die voorgestelde kommunikasie-
volwassenheidsmodel as ’n meetinstrument dien om leemtes uit te 
wys wat, indien daaraan aandag gegee word, tot voordeel van die 
professie mag strek.

2. Terminologie
Vir doeleindes van hierdie artikel is dit belangrik om die volgende 
terme te verduidelik:

Instrumente: Die bepalende faktore wat die determinant 
‘kommunikasie deur instrumente’ verteenwoordig en ’n direkte 
invloed op die determinant betreffende bourekenkundige 
kommunikasie uitoefen (Berry, 2012: 4).

Kommunikasie deur instrumente (Professie): bourekenkundige 
kommunikasie-instrumente wat onderskeidelik in die konstruksie-
bedryf deur die professie se amptelike liggame self vir die bou-
rekenaar se gebruik opgestel word, soos byvoorbeeld die: 
Elementale kostebramigsdokument, Standaardselseldokument, 



Acta Structilia 2012: 19(1)

60

Kontrak ooreenkomsdokument, Voorbereidselsdokument, Model-
voorskrifte vir Ambagte en Modelhoeveelheidslyste-dokument (Berry, 
2012: 250).

Kommunikasie deur instrumente (Bourekenaar): instrumente wat 
die bourekenaar normaalweg op projekte in die konstruksiebedryf 
gebruik en self opstel, soos byvoorbeeld die: Kosteraming, 
Gangbaarheidstudie, Kosteplan, Betalingsadvies, Kosteverslag, 
Boukoste-eskalasie-berekenings-voorleggings, Finale rekening en 
Hoeveelheidslyste (Berry, 2012: 256).

Kommunikasie deur instrumente (Duidelikheid) Professie: die 
verstaanbaarheid van bourekenkundige kommunikasie-instrumente, 
wat deur die professie self opgestel word soos byvoorbeeld die: 
Elementale kostebramigsdokument, Standaardselseldokument, 
Kontrakooreenkomsdokument, Voorbereidselsdokument, Model-
voorskrifte vir Ambagte en Modelhoeveelheidslyste-dokument 
(Berry, 2012: 251).

Kommunikasie deur instrumente (Ondersteunend) Professie: 
die ondersteunende waarde van kommunikasie-instrumente 
wat deur die professie self opgestel word soos byvoorbeeld die: 
Elementale kostebramigsdokument, Standaardselseldokument, 
Kontrakooreenkomsdokument, Voorbereidselsdokument, Model-
voorskrifte vir Ambagte en Modelhoeveelheidslyste-dokument 
(Berry, 2012: 261).

Kommunikasie deur instrumente (Duidelikheid) Bourekenaar: die 
verstaanbaarheid van bourekenkundige kommunikasie-instrumente, 
wat deur die bourekenaar self opgestel word soos byvoorbeeld 
die: Kosteraming, Gangbaarheidstudie, Kosteplan, Betalingsadvies, 
Kosteverslag, Boukoste-eskalasie-berekenings-voorleggings, Finale 
rekening en Hoeveelheidslyste (Berry, 2012: 256).

Kommunikasie deur instrumente (Ondersteunend) Bourekenaar: 
die ondersteunende waarde van kommunikasie-instrumente wat 
deur die bourekenaar self opgestel word soos byvoorbeeld die: 
Kosteraming, Gangbaarheidstudie, Kosteplan, Betalingsadvies, 
Kosteverslag, Boukoste-eskalasie-berekenings-voorleggings, Finale 
rekening en Hoeveelheidslyste (Berry, 2012: 266)

Model: Voorbeeld en ontwerp. ’n Teoretiese raamwerk of weten-
skaplike voorstelling waarbinne die werklikheid bedryf word (Verster, 
1994: 5).



Berry & Verster • ’n Model vir die meting van die bourekenaar 

61

Volwassenheid: Professionele ontwikkeling oor ‘n tydperk, asook 
begrip waarom suksesvolle uitkomste behaal word (Gruber, 2004: 
powerpoint slides).

Voortgesette professionele ontwikkeling (VPO): is ‘n verpligte 
voortgesette professionele ontwikkelingsprogram vir die duur van ‘n 
loopbaan (Verster, Kotze en Hauptfleisch, 2008: powerpoint slides) 

3. Navorsing
’n Vraelys is in 2010 aan geselekteerde praktiserende bourekenaars, 
argitekte, ingenieurs, kliënte en aannemers per e-pos gesirkuleer 
met die doel om sienings ten opsigte van die volwassenheid van 
bourekenkundige kommunikasie in die konstruksiebedryf in te win. 
Die geselekteerde groep is uit al 9 provinsies van Suid-Afrika gekies 
en die respondente het ’n redelike verspreiding verteenwoordig. 
Die werkservaring van 77.0% van die respondente is 10 jaar en 
meer in die konstruksiebedryf, terwyl 52.6% van hierdie persentasie 
‘n werkservaring van 20 jaar of meer het. Die repondente het 
dus bewese werkservaring en hulle siening kan derhalwe as 
verteenwoordigend en geloofwaardig beskou word (sien Tabel 1). 

Tabel 1: Werkservaring van respondente

Respondente 
groepe

0-4 jaar 5-9 jaar 10-19 
jaar

20 jaar 
en meer

Onbekend Totaal

Ingenieurs  0  0  2 10  0 12

Aannemers  0  1  5  3  1 10

Kliënte  1  1  1  6  0  9

Argitekte  1  3  2  6  0 12

Bourekenaars  5  5  9 16  0 35

TOTAAL  7 (9.0%) 10 (12.8%) 19 
(24.4%)

41 
(52.6%)

 1 (1.2%) 78 
(100%)

Die respondente met ’n kliënte- en bourekenaarsagtergrond se 
terugvoer was positief in vergelyking met die ander repondente en 
onderskeidelik 40.91% en 43.21% van diegene wat vraelyste ontvang 
het, het voltooide vraelyste teruggestuur. Die argitekte, ingenieurs 
en kontrakteurs het minder positief gereageer en die respons op die 
vraelyste uitgestuur was onderskeidelik 18.18%, 18.46% en 30.30%. 
Die respons word in Tabel 1 getoon.



Acta Structilia 2012: 19(1)

62

Tabel 2: Respons op vraelyste

Respondente 
groepe

Vraelyste uitgestuur Vraelyste 
terugontvang

Persentasie

Ingenieurs 65 12 18.46%

Aannemers 33 10 30.30%

Kliënte 22  9 40.91%

Argitekte 66 12 18.18%

Bourekenaars 81 35 43.21%

TOTAAL 267 78 29.21%

Die totale reaksie was 29.21% en word vir doeleindes van hierdie 
artikel as verteenwoordigend beskou. 

Die kolomme in die tabelle het die volgende betekenis:

Determinant: Die kommunikasie determinante wat die volwassenheid 
van die bourekenkundige kommunikasie bepaal.

GBS: Gemiddeld van bourekenaarstandaard (gebaseer op die 
opinies van respondente oor wat die vlak van bourekenaarstandaard 
in die bourekenaarsprofessie in Suid-Afrika behoort te wees gemeet 
teen hulle siening van wêreldklasstandaard [Soos reeds genoem 
beskik meer as die helfte van die respondente oor ‘n werkservaring 
van meer as 20 jaar in die konstruksiebedryf en word hulle siening as 
geloofwaardig beskou]). 

Belangrikheid persentasie in terme van determinant: Illustreer wat 
die respondente se siening is oor wat die belangrikheid van die vlak 
van volwassenheid is ten opsigte van elke determinant.

Die skaal vir die waarde-etiket word alternatiewelik as ‘laag’ = (1), 
‘gemiddeld’ = (5), ‘hoog’ = (10) aangedui.

Die siening van die respondente, is gebruik om die belangrikheid 
van determinante van die volwassenheid van bourekenkundige 
kommunikasie te bepaal. 

4. Resultate en bespreking
Die resultaat van die respondente se siening ten opsigte van die 
belangrikheid van die determinante van die volwassenheid van 
die bourekenaar om effektiewe kommunikasie in die uitvoering van 
projekte te handhaaf, word in Tabel 3 verstrek.



Berry & Verster • ’n Model vir die meting van die bourekenaar 

63

Tabel 3: Belangrikheid van die determinante van die kommuni- 
kasievolwassenheidsmodel

Determinant Bourekenaar-
Standaard GBS

Belangrikheid (%) in 
terme van determinant

Kontraktuele kommunikasie 8.54 94%

Kennis 8.31 89%

Inligtingstegnologiese 
kommunikasie

8.08 85%

Kommunikasie deur instrumente 
(Duidelikheid): Bourekenaar

8.04 87%

Kommunikasie deur instrumente 
(Duidelikheid): Professie

8.03 85%

Skriftelike kommunikasie 8.00 89%

Kommunikasie deur instrumente 
(Ondersteunend): Professie 

7.96 85%

Kommunikasie deur instrumente 
(Ondersteunend): Bourekenaar

7.94 85%

Leierskapkommunikasie 7.80 85%

Mondelinge kommunikasie 7.54 84%

Die siening van die respondente betreffende die bourekenaar-
standaard van die determinante wat die kommunikasie-
volwassenheidsmodel van die bourekenaar vorm, het in dalende 
volgorde die volgende waarderingsuitslag vir die betrokke 
determinante aangedui: ‘Kontraktuele kommunikasie’ (8.54), 
‘Kennis’ (8.31), ‘Inligtingstegnologiese kommunikasie’ (8.08), 
‘Kommunikasie deur instrumente (Duidelikheid): Bourekenaar’ 
(8.04), ‘Kommunikasie deur instrumente (Duidelikheid): Professie’ 
(8.03), ‘Skriftelike kommunikasie’ (8.00), ‘Kommunikasie deur 
instrumente (Ondersteunend): Professie’ (7.96), ‘Kommunikasie 
deur instrumente (Ondersteunend): Bourekenaar’ (7.94), 
‘Leierskapkommunikasie’ (7.80) en ‘Mondelinge kommunikasie’ 
(7.54). Die determinant ‘Kontraktuele kommunikasie’ (8.54) het 
die mees positiewe en ‘Mondelinge kommunikasie’ (7.54) die mins 
positiewe waarderingsuitslag betreffende die standaard van die 
bourekenaar se kommunikasievolwassenheid aangeteken.

Die siening van die respondente het in dalende volgorde 
betreffende die belangrikheid van die determinante van die 
kommunikasievolwassenheidsmodel, die volgende waarderings-
uitslag vir die betrokke determinante aangedui: ‘Kontraktuele 
kommunikasie’ (94%), ‘Kennis’ (89%), ‘Skriftelike kommunikasie’ 
(89%), ‘Kommunikasie deur instrumente (Duidelikheid): Bourekenaar’ 



Acta Structilia 2012: 19(1)

64

(87%), ‘Inligtingstegnologiese kommunikasie’ (85%), ‘Kommunikasie 
deur instrumente (Duidelikheid): Professie’ (85%), ‘Kommunikasie 
deur instrumente (Ondersteunend): Professie’ (85%), ‘Kommunikasie 
deur instrumente (Ondersteunend): Bourekenaar’ (85%), ‘Leierskap-
kommunikasie’ (85%) en ‘Mondelinge kommunikasie’ (84%). Die 
determinant ‘Kontraktuele kommunikasie’ (94%) word as die 
belangrikste determinant en ‘Mondelinge kommunikasie’ (84%) 
die mins belangrike determinant in terme van die determinant 
‘Kommunikasievolwassenheidsmodel’ uitgewys.

Die bourekenaar se mondelinge, skriftelike, kontraktuele, 
inligtings tegnologiese en leierskap kommunikasie word positief 
in die konstruksiebedryf ervaar en word almal as belangrike 
determinante beskou om deel van ’n bourekenkundige 
kommunikasievolwassenheidsmodel te vorm.

Die bourekenaar se ‘kommunikasie deur instrumente’ is ten opsigte 
van duidelikheid/verstaanbaarheid en ondersteunende waarde 
beskou, asook afsonderlik vir dokumentasie wat deur die professie 
self en deur die bourekenaar opgestel, hanteer. ‘Kommunikasie 
deur instrumente’ is ook positief ten opsigte van bogemelde fasette 
ervaar en word dus as een determinant saamgevoeg en word 
as sodanig as ’n belangrike determinant beskou om deel van ’n 
bourekenkundige kommunikasievolwassenheidsmodel te vorm.

Die resultaat van die respondente se siening ten opsigte van die 
determinante wat die voorgestelde kommunikasie-volwassen-
heidsmodel vorm, word in Tabel 4 voorgestel.

Tabel 4: Voorgestelde determinante van kommunikasie  
volwassenheidsmodel

Determinant Bourekenaar-
standaard GBS

Belangrikheid (%) in 
terme van determinant

Kontraktuele kommunikasie 8.16 91%

Kommunikasie deur instrumente 8.13 88%

Inligtingstegnologiese 
kommunikasie

7.95 85%

Skriftelike kommunikasie 7.85 86%

Mondelinge kommunikasie 7.66 82%

Leierskapkommunikasie 7.58 85%

Die siening van die respondente betreffende die bourekenaar-
standaard van volwassenheid van die gekose determinante wat 
die kommunikasievolwassenheidsmodel van die bourekenaar 



Berry & Verster • ’n Model vir die meting van die bourekenaar 

65

vorm, het in dalende volgorde die volgende waarderingsuitslag 
aangedui: ‘Kontraktuele kommunikasie’ (8.16), ‘Kommunikasie deur 
instrumente’ (8.13), ‘Inligtingstegnologiese kommunikasie’ (7.95), 
‘Skriftelike kommunikasie’ (7.85), ‘Mondelinge kommunikasie’ (7.66) 
en ‘Leierskapkommunikasie’ (7.58).

Die siening van die respondente betreffende die belangrikheid van die 
gekose determinante wat die kommunikasievolwassenheidsmodel 
van die bourekenaar vorm, het in dalende volgorde die volgende 
waarderingsuitslag aangedui: ‘Kontraktuele kommunikasie’ (91%), 
‘Kommunikasie deur instrumente’ (88%), ‘Skriftelike kommunikasie’ 
(86%), ‘Inligtingstegnologiese kommunikasie’ (85%), ‘Leierskap-
kommunikasie’ (85%) en ‘Mondelinge kommunikasie’ (82%) aan- 
geteken.

Die determinante wat die kommunikasievolwassenheidsmodel 
van die bourekenaar bepaal is positief ervaar en die determinant 
‘Kontraktuele kommunikasie’ het die hoogste waarderingsuitslag 
behaal.

Die geïdentifiseerde determinante is as belangrik beskou om die 
bourekenkundige kommunikasievolwassenheidsmodel te vorm en 
die bourekenaar se bydrae in kommunikasie is positief deur die 
rolspelers aangeslaan.

5. Bourekenkundige kommunikasievolwassenheidsmodel
Die ontwikkeling van ’n nuwe meetinstrument, gebaseer op 
die resultate uit Tabel 4, en die bydrae van die artikel, ‘om 
bourekenkundige kommunikasievolwassenheid te meet’ is uniek in 
die sin dat daar nie vorige navorsing direk hieroor gedoen is nie.

Figuur 1 toon ’n voorgestelde bourekenkundige kommunikasie-
volwassenheidsmodel. Dit word voorgestel dat die model saamgestel 
word uit ses geïdentifiseerde determinante soos verkry uit die siening 
van die respondente wat in kwadrante onderverdeel is en op die 
buitesirkel getoon word. Die determinante word deur elemente, 
instrumente, rekenaarprogrammatuur, karaktereienskappe, en/of 
projekbestuursgebiede verteenwoordig.

Die belang van kennis waarop die kern van kommunikasie 
gefundeerd is, word in die kern van die model getoon en word deur 
dimensies verteenwoordig.

Die pyltjies toon die moontlike direkte of indirekte wisselwerking 
tussen die onderskeie geïdentifiseerde determinante en/of die 
kennisdimensies aan.





Berry & Verster • ’n Model vir die meting van die bourekenaar 

67

Die rasionaal om kennis in die kern van die bourekenkundige 
kommunikasievolwassenheidsmodel te plaas, dui daarop dat kennis 
fundamenteel tot effektiewe kommunikasie beskou word en as’t 
ware die voedingsbron vir kommunikasie is. Die vyf kennisdimensies 
(onderrig, opleiding, mentorskap, VPO en navorsing) is belangrik vir 
’n professie om as ’n geleerde gemeenskap te ontwikkel tot vlakke 
wat met wêreldklasprofessies vergelyk kan word en eweneens 
om volwassenheid in kommunikasie te bereik (Verster, Kotzé & 
Hauptfleisch, 2008: 5-10). Die volwassenheidsvlak van kennis waaroor 
’n persoon beskik is derhalwe direk afhanklik van die effektiwiteit van 
die kennisdimensie, wat daarop dui dat die ontwikkeling van die 
kennisdimensie tot effektiewe kommunikasie in die konstruksiebedryf 
kan bydra.

Die interafhanklikheid van die determinante word in die bou-
rekenkundige kommunikasievolwassenheidsmodel beklemtoon deur 
die pyltjie wat vanaf die kennisdimensies na die determinant vloei, 
maar ook weer terug na die kennisdimensies, wat op kruisbestuiwing 
dui en noodwendig ontwikkeling verseker. Dit beteken dat die 
ontwikkeling van enige determinant ook ’n direkte of indirekte 
invloed op die ontwikkeling van die ander determinante het.

Die determinant ‘Mondelinge kommunikasie’ word verteenwoordig 
deur die volgende elemente: kundigheid, taalvermoë, geloof-
waardigheid, oorredingsvermoë, selfvertroue, dinamiese/
uitgaande gedrag, integriteit, algemene indruk en voorkoms. Deur 
hierdie elemente te meet volgens die bourekenkundige kommuni-
kasievolwassenheidsmodel kan bourekenaarfirmas moontlike 
ontwikkelingsgebiede identifiseer wat ontwikkel behoort te word.

Die determinant ‘Skriftelike kommunikasie’ word verteenwoordig 
deur die elemente: professionaliteit, taalgebruik, wetenskaplikheid, 
gehalte en doelgerigte opdraggewing wat gemeet in terme 
van die bourekenkundige kommunikasievolwassenheidsmodel 
vir bourekenaarfirmas ‘n aanduiding mag gee van moontlike 
ontwikkelingsgebiede.

Kontraktueelbindend, billikheid, effektiwiteit en afdwingbaarheid 
asook ondubbelsinnigheid vorm die elemente vir die determinant 
‘Kontraktuele kommunikasie’, wat gemeet volgens die bou-
rekenkundige kommunikasievolwassenheidsmodel, vir bou-
rekenaarfirmas moontlike ontwikkelingsgebiede kan uitlig.

Die determinant ‘Kommunikasie deur instrumente’ word 
gekenmerk deur twee afdelings naamlik, die kommuniksie-
instrumente vir die bourekenaar en kommunikasie-instrumente 



Acta Structilia 2012: 19(1)

68

vir die professie. Die gebruik van die kommunikasie-instrumente 
kosteraming, gangbaarheidstudie, kosteplan, betalingsadvies, 
kosteverslag, boukoste-eskalasieberekenings voorlegging, finale 
rekening en hoeveelheidslyste is belangrik vir die bourekenaar. 
Die Standaardstelsel, kontrakooreenkoms, voorbereidsels, model 
voorskrifte vir ambagte en modelhoeveelheidslyste is belangrike 
kommunikasie instrumente wat deur die professie gebruik 
word. Bourekenaarfirmas en die professie kan onderskeidelik 
moontlike ontwikkelingsgebiede identifiseer wanneer hierdie 
instrumente gemeet word in terme van die bourekenkundige 
kommunikasievolwassenheidsmodel.

Die determinant ‘Inligtingtegnologiese kommunikasie’ se elemente 
sluit in: Woordprosesseringprogramme, spreivelprogramme, voor-
leggingprogramme, hoeveelheidslysteproduksieprogramme, ont  
werpprogramme vir meetdoeleindes, e-posdienste, projek-
bestuursprogramme en internetdienste. Moontlike ontwikkelings-
gebiede kan identifiseer word indien hierdie elemente gemeet word 
volgens die bourekenkundige kommunikasievolwassenheidsmodel 
vir bourekenaars.

Die determinant ‘Leierskapkommunkasie’ sluit die volgende in: 
Karaktereienskappe – visie in besluitneming, moed in besluitneming, 
beoordeling van totale prentjie, orden inligting en die hantering van 
spanning vorm die karakteienskappe wat indien gemeet, volgens 
die bourekenkundige kommunikasievolwassenheidsmodel vir 
bourekenaars, moontlike ontwikkelingsgebiede mag uitwys.

Projekbestuurareas – koste, finansiering, omvang, eise, tyd, 
gesondheid en veiligheid, gehalte, omgewingsbewaring, risiko, 
integrasie, kommunikasie, menslike hulpbronne en kontrakverkryging 
vorm die projekbestuursareas wat, indien gemeet, volgens die 
bourekenkundige kommunikasievolwassenheidsmodel vir bou-
rekenaars, moontlike ontwikkelingsgebiede mag uitwys.

Die determinante word verteenwoordig deur die belangrike 
elemente en/of instrumente en/of rekenaarprogrammatuur en/
of leierskapkaraktereienskappe of projekbestuurgebiede wat 
direk beïnvloed word deur die kennisdimensies en tot effektiewe 
kommunikasie aanleiding mag gee.

6. Aanbevelings
Die bourekenkundige kommunikasievolwassenheidsmodel behoort 
as ’n strategiese model gebruik te word om sodoende ’n bydrae tot 
die ontwikkeling van die bourekenaar te maak.



Berry & Verster • ’n Model vir die meting van die bourekenaar 

69

Die professie kan die bourekenkundige kommunikasie-
volwassenheidsmodel gebruik deur ’n waardetoekenning aan die 
belangrike elemente of instrumente of rekenaarprogrammatuur of 
leierskapkaraktereienskappe of projekbestuursgebiede te maak om 
sodoende die waarderingsuitslag van elke determinant te bepaal 
om ’n aanduiding van die bourekenaar se kommunikasievermoë te 
verkry en moontlike ontwikkelingsbiede te identifiseer.

Die bourekenkundige professie het ’n bydrae in die wêreld te 
lewer en behoort die uitdagings en geleenthede aan te gryp en 
verder te ontwikkel om te verseker dat die professie se rol in die 
konstruksiebedryf ononderhandelbaar is.

Verwysingslys
Berry, F.H. 2008. Bourekenkundige kommunikasie en kommunikasie-
instrumente in die konstruksiebedryf. Verhandeling (M.Sc. (Q.S.) 
Bloemfontein: Universiteit van die Vrystaat.

Berry, F.H. 2012. Volwassenheid van bourekenkundige kommunikasie 
in die konstruksiebedryf. Proefskrif (PhD). Bloemfontein: Universiteit 
van die Vrystaat.

Gareis, R. 2005. Happy Projects! Vienna: Manz.

Gruber, C. 2004. Maturity Model of the Project-Orientated 
Organisation [PowerPoint Slideshow presentation]. 2004. Pm days 
’04 – Education & research conference. Vienna 24-27 November. 
Vienna: Wirtschafts Universität.

Smith, J.P. & Cronje, G.J. de J. 2002. Management Principles. 3rd 
edition. Cape Town: Juta.

Verster, J.J.P. 1994. Die behuisingsprobleem: ’n Studie om 
ingesteldheid, prosedures en boukoste in die behuisingsbedryf 
te evalueer met klem op die woning as bate. Proefskrif (PhD). 
Bloemfontein: Universiteit van die Vrystaat. 

Verster, J.J.P., Hauptfleisch, A.C. & Kotzé, B.G. 2008. Dimensions of 
a mature quantity surveying profession. Acta Structilia, 15(1), pp. 
22-38.

Verster, J.J.P., Kotzé, B.G. & Hauptfleisch, A.C. 2008. The pillars of 
quantity surveying for a learned society.In: Proceedings of the 52nd 
annual meeting of AACE International and the International Cost 
Engineering Council (ICEC) Congress on Cost Engineering, Project 
Management and Quantity Surveying, Paper 13 of Professional 



Acta Structilia 2012: 19(1)

70

Development (DEV) division. Toronto 29 June-2 July. Canada. 
Toronto: The Association, pp. 1-12.

WIKIPEDIA: the Free Encyclopaedia. (s.n.) [Internet]. Beskikbaar by: 
<http://en.wikipedia.org/wiki/Main_Page> [Besoek 7 Maart 2007].