Ghostscript wrapper for D:\BBB-ARCH\MTS65\MTS65_t3z3\mts65_t3_z3.pdf


M E C H AN I K A
TEORETYCZNA
I  STOSOWANA

3, 3  (1965)

O  M OŻ LI WOŚ C I ACH   WYKORZYSTAN IA  METOD Y  ELASTOOPTYCZN EJ
DLA  BADAŃ   WYTĘ Ż EN IA  MATERIAŁU   I  ROZKŁAD U  N APRĘ Ż EŃ

W  ZAG AD N IEN IACH   KON TAKTOWYCH

STAN ISŁAW  P Y T K O  (KRAKÓW)

l.  Wstę p.  Celem  pracy  był o  zbadan ie  stan u  naprę ż eń  w  obszarze  styku  dwóch
walców  obcią ż onych  oprócz  sił   n orm aln ych  także  sił ami  stycznymi  (rys.  1).  D la
potwierdzenia  wyników  otrzym an ych  n a  drodze  teoretycznej  wykonano  pewne
badan ia  elastooptyczn e  n a  dociskanych  w  odpowiedni  sposób  krą ż kach.  Badania

te  jak  też  ich  wyniki  był y  referowane  na  I  sympozjum  z  zakresu  elastooptyki
w  r.  1962  [1, 2]. Aż eby  wyniki  z  badań  pł askiego  stanu  naprę ż enia  moż na  był o  wy-
korzystać  dla  rozważ an ia  pł askiego  stan u  odkształ cenia,  przeprowadzono  [analizę
opisaną   pon iż ej.  Wyn iki  tej  analizy  miał y  dać  odpowiedź,  n a  ile  sł uszne  są   dane
otrzym an e  z  badań  elastooptycznych  przy  rozważ aniach  wytę ż enia  materiał u w  ob-
szarze  styku  dwóch  dociskan ych  do  siebie  walców.  Jak  wiadom o,  dokł adny  obraz
stanu  n aprę ż eń  w  takich  elem entach  moż emy  otrzymać  metodą   zamraż ania  badają c
obcią ż one  dwa  walce  z  mas  optycznie  czuł ych.  Brak  stanowiska  do  badan ia  metodą
zam raż an ia  zm usił   au t o ra  do  badan ia  stan u  naprę ż eń  metodą   elastooptyczną
w  obcią ż onych  tarczach  okrą gł ych  (krą ż kach),  zamiast  w  obcią ż onych  modelach
walcowych.

2.  Analiza.  W  przypadku  zł oż onych  stan ów  naprę ż eń  o  wytę ż eniu  m ateriał u  wg
hipotezy  r m a x  decydować  bę dą   maksymalne  wartoś ci  naprę ż eń  stycznych  okreś lone
wzorem

(2.1)
i



102 STAN I SŁ AW  P YT K O

gdzie  Oi jest  najwię kszym  naprę ż eniem  gł ównym,  a  tf3  najmniejszym  naprę ż eniem
gł ównym.

Jeż eli  gł ówne  naprę ż enia  w  rozpatrywanym  pun kcie  dociskanych  do  siebie  dwóch
walców  są   odpowiednio  równe,  a

x
,  <f

Z)
 <r

3
, a  zarazem  <s

x
  ^   tf2  > ff3,  to  najwię ksze

naprę ż enie  styczne  obliczyć  m oż na  ze  wzoru  (2.1).  N aprę ż en ie  to  dział a  w  pł asz-
czyź nie  nachylonej  pod  ką tem  45°  do  pł aszczyzny  m aksym alnego  i  m inim alnego
naprę ż enia  gł ównego.

Rozpatrzm y  stan  naprę ż eń  w  obszarze  styku  dociskanych  do  siebie  dwóch  walców
jak  n a  rys.  2.

Rys.  2

Wartoś ci  naprę ż eń  gł ównych  dla  strefy  styku  dwóch  dociskanych  do  siebie walców

(rys.  2)  obliczyć  moż na  wg  wzorów  (2.2)- (2.4):

(2.2)  ffl  =   ax,

Gy + dz
(2.3)

(2. 4)

O1. = tfo +   ^ - c

Wedł ug  wzorów  (2.2)- (2.4)  obliczyć  m oż na  n aprę ż en ia  gł ówne  dla  pł askiego  stan u
naprę ż enia,  które  oznaczono indeksami  rzymskimi  oraz  dla  pł askiego  stan u  odkształ -
cenia,  oznaczone  indeksami  arabskimi.  Wartość  najwię kszego  gł ównego  n aprę ż en ia
o1! wg  oznaczeń  wzorów  (2.2)- (2.4)  jest  dla  pewnych  obszarów  styku  walców  równ a
cr

x
.  Wartoś ci  n aprę ż eń  a

x
,  a

y
,  a

z
  i  T

yz
  dla  obszaru  styku  obliczyć  m oż na  wg  wzorów

(2.5)- (2.8)

(2.5)
  ax

^ -
Po

2v~\



METOD A  ELASTOOPTYCZNA  BADAŃ   WYTĘ Ż ENIA  r  NAPRĘ Ż EŃ   W  ZAGADNIENIACH   KONTAKTOWYCH   103

(2.6)  óy=- Pa:

(2.7)  ff2  =

(2.8)  v = - ^ 0 1 i ^

gdzie  A jest  najwię kszym  pierwiastkiem  równania

& oznacza  pół  szerokoś ci  powierzchni  styku  walców,  v jest  współ czynnikiem  Pois-
sona,  p

0
  • — najwię kszym  naciskiem  na  powierzchni  styku.

Porównując  wartoś ci  naprę ż eń  gł ównych  obliczonych  wg  wzorów  (2.2)- (2.5)
moż na  był o  stwierdzić,  że  speł niają  one nierównoś ci  a

1
  >  cr2 ̂   a3  tylko  w  warstwie

do  gł ę bokoś ci  0,26.  Poniż ej  tej  warstwy  wartość  naprę ż enia  C 1 = o
l

x < o ' o ,  czyli

Rys. 3

pomię dzy  naprę ż eniami  gł ównymi  zachodzi  tam  zależ noś ć, rf2 ̂  ax  >  a3,  wobec
czego  wartość  r m a x  (dla  pł askiego  stanu  odkształ cenia w  naszym  przypadku) moż na
obliczyć  zgodnie z wcześ niejszym  oznaczeniem  naprę ż eń  wg  wzoru:

(2- 9)  r m a x -   - jfo - t fa)  =  \   C ^ - % ).

Ogólnie  znany  wzór  n a  wartość  T m a x  dla  pł askiego  stanu naprę ż enia  ma  postać:

(2- 10)  T B U - ^ M D ).

Wartość  naprę ż eń tfj i <?„  dla  tego  stanu  obliczyć  moż na  wg  wzorów  (2.3) i (2.4).
Wartość  T m a x  wg  wzoru  (2.10)  otrzymać  moż na również  na  drodze  badań  elasto-

optycznych.  Ponieważ  wzór  (2.9)  jest  identyczny  ze  wzorem  (2.10)  przy  rozpatry-
waniu  warstw  n a  gł ę bokoś ci  >0,2b,  moż emy  zatem uzyskać  wyniki-   dla  rm a ]£  wg
wzoru  (2.9) n a podstawie  badań elastooptycznych.  D la potwierdzenia  tych  wyników
wykonano  badan ia  elastooptyczne  otrzymując  obraz  izochrom jak  n a  rys.  3.



/
/  y

/
1

1 1

4   '--
i i

OJ
I

t o
« -

-

1  [  1

j ^ O" ŁO

3-   &

i  i

Cl

1
II

i 5
i

m

- s-

[104]



M E T O D A  ELASTOOP TYC Z N A  BAD AŃ   WYT Ę Ż E N IA  I  N AP R Ę Ż EŃ   W  Z AG AD N I E N I AC H   KON TAKTOWYC H   105

P odobn ie  ja k  dla  obcią ż enia  tylko  n orm aln ego  dwóch  walców  przeprowadzono
rozważ an ia  teoretyczne  dla  przypadku  obcią ż enia  jak  n a  rys.  1.  Wartoś ci  naprę ż eń
<r

x
, a

y
,  a

z
  i  r

yz
  od  obcią ż enia  tylko  stycznego  m oż na  obliczyć  wg  wzorów  [4]:

4vT   ,
(2.11)  ,„- • —«•"

0.12)  . . -

 ̂ * '= - !*

(2.14)  r
yz
  -   r

iy
  -   ™

gdzie  r  =   ^ P ,  P  jest  obcią ż eniem  n orm aln ym  walców,  v  oznacza  współ czynnik
P oisson a,  \ i  współ czynnik  tarcia  (sczepienia),

C =  S+irj,  j =   i c h |  cos?;,  z  —ź > sh |sm ?y.

D la  t ak  obcią ż onych  walców  (rys.  1)  obliczono  wartoś ci  naprę ż eń  c/
x
,  a

y
,  a

%
  i  x

vz

metodą   superpozycji,  a  n astę pn ie  wg  wzorów  (2.2)- (2.4)  obliczono  także  wartoś ci
ffl5  c 2  i  o"3  dla  ^  =   0,2;  0,3  i  0,5.

3.  Wyniki.  D la  potwierdzen ia,  że  trzecia  skł adowa  naprę ż enia  a
x
  nie  wpł ywa  n a

wytę ż enie  m ateriał u  wg  hipotezy  r m a x  (oczywiś cie  z  wyją tkiem  warstw  tuż  przy
powierzchni  i  tylko  dla  pewnych  wartoś ci  współ czynnika  ix), wykonano  przeliczenia
r m a x  =   tf^st  dla  obszaru  styku  krą ż ków,  czyli  dla  pł askiego  stanu  naprę ż enia  (na
rys.  4- 7  wartoś ci  (p

l
—ff

n
)/ Po  przedstawion o  linią   cią gł ą)  oraz  dla  walców,  czyli  dla

pł askiego  stan u  odkształ cen ia  (na  rys.  4- 7  wartoś ci  {a
1
—<s^ jp

0
  przedstawiono  linią

przerywaną ).  Wykresy  n a  rys.  4a- 4f  są   dla  \ i =  0,0,  wykresy  na  rys.  5a- 5f  dla
\ i =  0,2,  wykresy  n a  rys.  6a- 6f  dla  n  =   0,3,  wykresy  n a  rys.  7a- 7f  dla  ^  =   0,5.
N a  podstawie  wyników  przedstawionych  przy  pomocy  wykresów  moż na  potwier-
dzić  wniosek  postawion y  we  wstę pie:  aby  otrzym ać  obraz  izochrom  dla  pł askiego
stan u  odkształ cenia, moż emy  wykon ać  badan ia  elastooptyczne  n a  modelach w  po-
staci  tarczy  otrzymują c  wyniki  poprawn e.  Róż nice  pomię dzy  wartoś ciami  naprę ż eń
zastę pczych,  podan ym i  n a  wykresach,  zarysowują   się   tylko  dla  obszarów  blisko
powierzchni  styku  walców  do  gł ę bokoś ci  z  ^  0,2b,  a  w  osi  symetrii  walców  max.
0,4Z?  dla  współ czynników  fi  =   0,0;  0,2;  0,3,  zaś  dla  n  =   0,5  nie  ma  ż adnych  róż nic
(na  wykresach  linie  przerywane  podają ce  wartoś ci  (tfi—tf3)/ p0  pokrywają   się  z liniami
cią gł ymi  przedstawiają cymi  wartoś ci  (a

1
—cf

u
)/ p

0
.

4.  Przykładowe  obliczenia.  Celem  badań  elastooptycznych  był o  potwierdzenie  wy-
ników  otrzym an ych  n a  drodze  teoretycznej  (rys.  8- 10  i  rys.  3).

a)  D la  przykł adu  porówn an e  zostaną   wyniki  otrzym ane  dla  stosunków  sił y
stycznej  do  n orm aln ej  0, 3;  0,2;  0,0.  D an e  otrzym an e  z  badań  elastooptycznych  dla
H =   0,3  przedstawia  obraz  izoch rom  (rys.  10),  wyniki  zaś  analizy  teoretycznej
przedstawion o  wykreś lnie  n a  rys.  6.



/

Ol
t

w
ii

i i

-

-

i

(A

\

\\

V "S
1 i  i

1 1

II
- § -

V..

|
t o

1

i i |

[106]



METOD A  ELASTOOPTYCZNA  BADAŃ   WYTĘ Ż ENIA  I  NAPRĘ Ż EŃ   W  ZAGADNIENIACH   KONTAKTOWYCH   107

N a  podstawie  wykresu  z  rys.  6b  stwierdzamy,  że  z  wyją tkiem  warstwy  przy-
powierzchniowej  najwię ksze  wytę ż enie  materiał u  wynosi  0,680 p

Q
,  czyli  moż emy

zgodnie  ze  wzorem  (2.9)  (ponieważ  warstwa  rozpatrywana  leży  poniż ej  0,26)  n a-
pisać:

(4.1)  tfa- cr,  =  0,680,p0.

Wartość  p
B
  obliczon o  ze  znanego  wzoru  H ertza  dla  wartoś ci  nacisku  na  osi

symetrii  w  przypadku  obcią ż enia  n orm aln ego

(4 . 2 ) Po  =  0,418

gdzie  q  oznacza  obcią ż enie  n orm aln e przypadają ce  na  cm  dł ugoś ci  krą ż ka  (walca),

E  jest  m oduł em  sprę ż ystoś ci,  R
x
  i  R

2
  oznaczają   prom ienie  krą ż ków  dociskanych.

Rys.  9

W  naszym  przypadku  przy  badan iach  elastooptycznych  dane  potrzebne  do  obli-

czenia  wartoś ci  p
0
  wynosił y:  q  =   96,5  kG / cm,  E  =  45 •   103  kG / cm a,  Rj. =   JRa  <=

=   8,6  cm .



108  STAN I SŁ AW  P YT K O

P o  podstawieniu  danych  do  wzoru  (4.2)  otrzymamy  wartość  p
Q
  =   422  kG / cm 2.

Jeż eli  wartość  ^o  wstawimy  do  wzoru  (4.1),  otrzym am y  wartość  m aksym alnego
wytę ż enia  m ateriał u wg  danych  teoretycznych.  A  zatem

a
2
—tf

3
  =   422  kG / cm 2•   0,680 =   288  kG / cm 2.

Zbadajmy  teraz, ile  wynosi  m aksym aln a  wartość  a
l
—a

1I
  otrzym an a  n a  podstawie

wyników  badań  elastooptycznych,  tj.  za  pomocą   obrazu  izochrom .
N a  rysunku  10,  przedstawiają cym  izochromy  dla  ji  =   0, 3,  najwyż szy  rzą d  izo-

chromy  wynosi  m  =  10,  a  zatem  zgodnie  ze  wzorem  (2.9)  m oż emy  n apisać:

(4.3)  o- j—o
n
  =  cf

2
~03  =  mK.

Jeż eli  do  wzoru  (4.3)  wstawimy  rzą d  izochromy  m  —  10,  a  zam iast  K  (stał ej m ode-
lowej)  wartość  29,4  kG / cm 2 •   rz•   iz.  otrzym am y:

tfj—tfn  =   294  kG / c m 2 .

P orównują c  wynik  teoretyczny  288  kG / cm 2 z  wynikiem  otrzym an ym  przy  pom ocy
badań  elastooptycznych  294  kG / cm 2  moż emy  stwierdzić,  że  róż n ica  wynosi  za-
ledwie  2%,  co  mieś ci  się   w  granicach  dopuszczalnego  bł ę du.

Rys.  10

b)  D la stosunku  sił y stycznej  do normalnej /t =   0,2  ekstrem alne wartoś ci n aprę ż eń
zastę pczych  wynoszą   zgodnie  z  wykresem  n a  rys.  5b:

ff2- (r8  =   0, 660^  =   0,660 •   422  kG / cm
2 =   278  kG / cm 2,

wg  zaś  danych  doś wiadczalnych  (rys.  9)

a
1
- a

lI
  =  K'  m  =   280  kG / cm 2.

Róż nica  pomię dzy  wartoś cią   teoretyczną   a  doś wiadczalną   jest  bardzo  m ał a.
c)  P odobn e  obliczenia  porównawcze  m oż na  wykonać  dla  takiego  samego  obcią -

ż enia  n orm aln ego  (walców- krą ż ków)  gdy  \ i =   0.  Wtedy  a^ —ct
s
  w  pun kcie  zwanym

czę sto  pun ktem  «Bielajewa»  wyniesie  wg  danych  teoretyczn ych:

(r2_tf3  =   0,6  />0 =   0,6 •   422  kG / cm
2 =   253  kG / cm 2,



M ETOD A  ELASTOOPTYCZNA  BADAŃ   WYTĘ Ż ENIA  I  NAPRĘ Ż EŃ  W  ZAGADNIENIACH   KONTAKTOWYCH  109

zaś  wg  danych  doś wiadczalnych  (rys. 3)

o"i—°"n =  K-  m =  250  kG / cm a,

a  wię c  róż n ica  jest  zn ikom a.
5.  Wnioski.  1. N ajistotniejszym  problem em ,  który  został  wyjaś niony  przy  pomocy

bad ań  elastooptyczn ych,  jest  fakt,  że w  m iarę   wzrostu  sił y  stycznej  pun kt  naj-
wię kszego  wytę ż enia  m ateriał u  zmienia  poł oż enie  przesuwają c  się   wzdł uż  linii
ł ą czą cej  p u n kt  «Bielajewa»  ze  skrajnym  pun ktem  zetknię cia.

P ę knię cia,  jakie  zachodzą   podczas  pracy  elementów  takich ja k walce,  mają   kie-
run ek  zgodny  z  kierun kiem  przesuwania  się  pun ktu  maksymalnego  wytę ż enia.

2.  W  przypadku  badan ia  wytę ż enia  w  obszarze  styku  dwóch  walców  lub  ele-
m en tów  o  powierzchniach  walcowych  wzglę dnie  do nich  zbliż onych,  jak  n p.  po-
wierzchnie  zę bów  kół  zę batych,  krzywek  itp.,  m oż na  badać  metodą   elastooptyczna
odpowiednio  obcią ż one  tarcze  otrzymują c  wyniki  dość  poprawne.  Badanie  elasto-
optyczne  m odeli  pł askich  jest  ł atwiejsze  niż badan ie  elementów  (w  rozważ anym
przypadku)  walcowych,  kt ó re  należy  wcześ niej  «zamraż ać »,  a  nastę pnie  cią ć
i  dopiero  badać  p o d  polaryskopem .  M etoda  «zamraż ania»  jest  nie  tylko  droż sza,
lecz  także  bardziej  pracoch ł on n a.

Literatura  cytowana  w tekś cie

1.  Z .  D YLĄ G,  M .  D AĆ KO,  Z .  ORŁOŚ,  S.  P YTKO,  Elastooptyczne  badania  naprę ż eń  kontaktowych

w przypadku  dwóch  walców,  Streszczenie referatu  w M ateriał ach I- go Sympozjum z Zakresu Elasto-
optyki,  Warszawa  1962.

2.  Z .  D YLĄ G,  Z .  ORŁOŚ,  S.  P YTKO,  Badanie naprę ż eń w przypadku zł oż onego  obcią ż enia  dwóch

walców,  Biul.  WAT  1963, 11—12.
3.  M. T.  H U BER,  T eoria sprę ż ystoś ci, t.  1, P WN , 1954.

4.  S.  PYTKO,  Miejsce  najwię kszego wytę ż enia w strefie  kontaktu dwóch walców przy  uwzglę dnie-

niu sil stycznych,  Zeszyty  N aukowe AG H  w Krakowie, nr 42, Elektr. i Meclianiz. G órn. i H utn.,
z.  10,  1963.

P  e 3  io  M  e

K  BOIIPOCy  OB  H Cn0JIB30BAH H H  METODA OOTOynPYTOCTH
flJM   HCCJIEflOBAHHH   HAIIPiDKEHHOCTH  MATEPHAJIA

H   PACnPEflEJIEH H a  HAnP^DKEHHH   B KOHTAKTHBIX

3aflaqa  c o d o ju ia  B HCCJieflOBaHHio  Harrpfl>KeHHoro  COCTOHHHJI  B  o 6n acrn  C TŁ I I O  # Byx  U,HJIHH-

flpoB,  narpy>Kei- iHŁix  HopManbHbimii  ii  KacaiejibUbiMH   cnnaMH ,  c  paaJiiMHHM   H X on- iomeHHeM.

H J I H   noflTBep>KfleHna  pe3yjibTaTOB,  nojry^ieH H wx  H3 TeopeTHiecKHX  paccywseH H H ,  npoBOflHJiHCb

KOHTpojibHbie  iJioToynpyrH e  HCcne,ą oBaHHH, nproraiM aeM bix  flpyr  K  flpyry,  flByx  Kpyrnbix  flH C-

K O B .  YnoMHHyTbie  BBime  iiccjieflOBaHHH   oniicaH bi  B  flOKJiafle  «4)OToynpyrHe  HccjieflOBamra:,

KOHiaKTHbix  HanpHH<eHHH  B  c u y^ a e  flByx  rtiiJimiRpOB»  Ha I  CnMno3iryMe  n o  (JjOToynpyrocTH

B  1962  r.
OTcyTCTBHe  cTeHfla  a n a nccneH OBaH nft  n o (jpoToynpyroMy  M erony  eaMopa>KHBaHHH»  BH 3Bano

Heo6xoflHMOcib  HccneflOBaHHH   flsyx  npn>KHMaeMbix  flpyr  K n p yr y  ^ H C K O B,  B MecTO flByx n p a -

8  M ech an ika  t e o r e t yc zn :



110  STANISŁAW  PYTKO

u,HJiHHApoB.  J L T H   Toro  MTOSBI  npoBecTH   Taraie  o n t n b i ,  c  rjejibio

pe3yjiBTaTOB  BbiTeKaiormix  H3  TeopeTicqecraix  uccjieflOBaH ioł ,  n poBeflen  6Ł.U I  aiiajn i33  KOTOP Ł I H

a)  MTO  pa3Jiir- iHe  siempy  pe3yji&TaTaiviHj  nojryiieHUwmH   Ha  o c u o se  TeopeiiraecKH X  paccy>i<-

fleH H K  H   HCCJieAOBaHHii,  npoBefleHHbiMH   n o  iweroAy  (boToynpyrocTH ,  noHBjifieTCJi  jin n it  B6J I H 3H

noBepxHOCTH   CTbiKa,  flo  rn y6n H bi  0,25  (6 —  nojiOBioia  U I H P H H H   noBepxH Ocm  CTMKa

npH>KHMaeMbix  K  ce6e  i(HHHHflpoB);

6)  tH o  c  pocTOji  KacaTejiŁHOfi  H arpy3icn  cn oił   C pa3iiMMH   pe3yjiLTaTaAin  yMem>inaeTC5i.

yKa3ainroro  CJIOH   D tran cjiein ibie  n o  H3o6pa>Keni«iM   H30xpOM   3iiatieH n

comacoBbiBaTŁCH   co  3iiatieHHHMH  HanpH>KeHHii, nojjyqemibiM H   rra  ocHOBaniiH   Teope-

paccy>KfleHHft.

3 T O  yTBep>KfleHHe  HMeeT  o^era.  Ba>KHoe  SH a^eirae  B  cn y^ ae  HccneflOBairaH   pacn peflejiem ra

Hanps>KeHHH   B  o^eiib  ManBix  O6JKICTJIX  KomaKTa  flByx,  npH>KHMaeMMx  flpyr  K  flpyry  Teji.

S u m m a r y

ON   TH E POSSIBILITY  OF   APPLICATION  OF   PH OTO- ELASTICITY
TO  TH E  AN ALYSIS  OF   STRESS  D ISTRIBU TION   I N   CON TACT  PROBLEM S

The  aim  of  the paper  is  to  analyse  the stress  distribution  in  the constact zone  of  two  cylinders
simultaneously  loaded  by  normal and  tangential forces  for  various  ratios  of  both the  forces.  The
theoretical  results  were  verified  by  photo- elastic investigation,  using  as  a  model  two  flat  discs  in
order to avoid  the method of  the  "frozen"  stress  field.

Since the plane stress  photo- elastic model is used for  experimental verification  of  the plain strain
solution, an analysis  is  given, which shows  th at:

a)  the  differences  between  theoretical  plane- strain  and  experimental  plain- stress  results  appear
only  within  the  thin  layer  below  the  constact  surface,  the  thickness  of  the  layer  being  n ot
greater  than  0,2b,  where  b  is  one  half  of  the  width  of  the  contact  surface.

b)  the  thickness  of  the  layer  in  which  the  differences  are  observed,  decreases  with  the increase
of  the tangential force.

Below  that  layer  the  values  of  stresses  obtained  from  the  isochromatic  pattern  should  be  in
agreement with their theoretical values.

This  is  an  important point, in  the case  when  the  stress  distribution  is  investigated  within  very
small contact areas of  two compressed bodies.

Praca został a  zł oż ona  w  Redakcji  dnia  9  kwietnia  1965 r.